Những ngày này không khí Tết cổ truyền đã khẽ đến khắp những miền quê ký ức. Dù đang kiều cư hải ngoại hay sống ở Việt Nam, chắc hẳn ít nhiều gì những suy tưởng và cảm xúc của Tết ngày xưa đang lay động tâm hồn nhiều người. Chúng tôi chọn chủ đề cho số này là Dĩ Tải Đạo, mới nghe tưởng như thiếu một chữ, bởi ai cũng quen với cả câu là “Văn dĩ tải đạo”. Câu này xuất xứ từ một nhân sĩ tên Chu Đôn Di (1017-1073), viết trong sách Thông Thư của ông. Khái niệm Văn của Nho giáo khá rộng, không chỉ đơn thuần là văn chương từ khúc, nó còn bao hàm luôn ý nghĩa là sự văn minh hay nền văn hiến của một dân tộc. Đạo cũng vậy, nó không chỉ là “đạo lý”, mà dung chứa cả tư tưởng và phẩm cách chủ đạo của một dân tộc.
Nho giáo đã suy tàn, những người trẻ tự do như chúng tôi sẽ không bao giờ chấp nhận chuyện “quân xử thần tử thần bất tử bất trung”; những điều hủ bại ngu trung đó cần phải bị xoá bỏ để giải thoát con người ra khỏi xiềng xích ngàn năm. Chúng ta đều sinh ra trong tự do, và không ai có quyền dùng những chủ nghĩa giáo điều viễn vông để tước bỏ quyền tự do của ai cả. Nhưng còn khái niệm Văn và Đạo thì khác, nó không riêng của Nho giáo. Mỗi dân tộc đều có một nền văn hiến và một phẩm cách chủ đạo xuyên suốt quá trình lịch sử của mình, dù lịch sử lập quốc dài hàng ngàn năm hay chỉ mấy trăm năm.
Văn minh của một dân tộc trước tiên nằm trong Sử. Đối với Tự Do Tân Văn, Sử là hơi thở sống còn. Nó cũng là vấn đề lớn mà không thể gói gọn trong một số của cuốn tạp chí nhỏ bé này. Chúng tôi giới thiệu những bài viết, như những góc cạnh của lịch sử, khơi gợi lên những suy tư về những con người, những sự kiện đơn lẻ. Để từ đó chúng ta cùng chia sẻ những cảm nghiệm của mình về lịch sử và chủ đạo dân tộc – một chủ đề vốn gây tranh cãi bất tận. Nhưng thà là cùng tìm hiểu và tranh biện, sống chết bảo vệ quan điểm, để rồi hiểu nhau hơn và hiểu chính mình hơn, biết mình là ai và mình đang ở đâu. Còn hơn im lìm và nghĩ mình là tối thượng.
Chúng tôi mong mỏi, đồng bào cùng chiêm nghiệm lại những điều chúng ta đã nghe trước đây về lịch sử, và đặt câu hỏi nghi vấn về nó. Bởi một người chỉ thực sự tự do, khi người đó có tinh thần phản kháng lại những gì định sẵn. Và lịch sử ghi chép trong trường ốc, chính là thứ dễ nhất để đồng bào có thể xét lại từ trong tư tưởng, ngõ hầu đánh thức lại thiên tính tự do của mình. Có tự do trong tư tưởng, thì mới có tự do trong lời nói và việc làm. Và dù thực tại có đang trói buộc chúng ta, thì tư tưởng vẫn chẳng có gì có thể nhốt nó được nếu bạn để cho nó tự do. Tự Do Tân Văn không kêu gọi bạn tuân theo một đường hướng nào, chúng tôi kêu gọi bạn tự do tư tưởng.
Hãy dùng lịch sử để soi rọi lại chính mình, nếu nhiều người trong một dân mà cùng lấy lại được tự do tư tưởng của mình, thì chủ đạo của dân tộc sẽ hiển lộ mà chẳng cần phải đi tìm đâu xa cả. Như thế, chẳng phải là Sử dĩ tải đạo sao?
Ngày 1 tháng Hai năm 2021
Tự Do Tân Văn
Leave a Reply
Your email is safe with us.